The Sopranos

The Sopranos is een Amerikaanse misdaadserie van HBO. De serie ging in première op 10 januari 1999.

Anthony "Tony" Soprano (Gandolfini) staat aan het hoofd van de DiMeo familie, een criminele organisatie met thuisbasis in Newark, New Jersey. Officieel is Tony werkzaam in het afvalbeheer bij afvalbedrijf Barone Sanitation, maar dit is slechts een dekmantel. Tony's echte business bestaat onder andere uit illegale gokpraktijken, afpersing, overvallen en witwaspraktijken.

Aan het begin van de serie is Tony nog gewoon caporegime in de familie. (Capo zijn betekent dat je aan het hoofd van een eigen bemanning staat, op een niveau tussen de baas en de gewone soldaten.) Tony is een gehaaide mafioso, gerespecteerd door soldiers en capo's en dus is hij de gedoodverfde troonopvolger wanneer de baas, Jack "Jackie" Aprile (Rispoli), aan kanker overlijdt. Maar niet iedereen is even blij met de snelheid waarmee Tony zich in de hiërarchie van de familie heeft weten op te werken. Corrado "Junior" Soprano (Chianese), de oom van Tony, voelt zich gepasseerd in de rangorde. En dan is er ook nog de dreiging van "New York": baas Carmine Lupertazzi (Lip) en onderbaas Johnny "Sack" Sacramoni (Curatola) doen zaken met Tony & co in Newark via het Esplanade-project, maar zien die New Jersey-clan eigenlijk vooral als een zootje ongeregeld...

Ook thuis is alles peis noch vree voor patriarch Tony. Echtgenote Carmela's relatie met Tony is verziekt door de talloze goomars (minnaressen) van Tony en dochter Meadow (DiScala) en zoon Anthony Jr (Iler) zijn twee opgroeiende pubers die zich vragen beginnen te stellen bij de ietwat onconventionele levensstijl van hun vader. Daarnaast zorgen zijn moeder Livia (Marchand) en zus Janice (Turturro) voor een hoop hoofdbrekens.

Als op een dag Tony een paniekaanval krijgt en bewusteloos op de grond valt, besluit hij om (ferm tegen zijn zin) naar een psychiater te gaan. Zijn sessies bij dokter Jennifer Melfi (Bracco) zijn een terugkerend gegeven in de serie. Zij helpt hem om te gaan met zijn problemen thuis, maar geeft Tony ook (onbewust) advies dat hij aanwendt in zijn professionele leven.

Meestal houdt Tony kantoor in "Satriale's", de slagerij die de oorspronkelijke eigenaar vanwege gokschulden moest afstaan aan Tony's vader, Johnny "Johnny Boy" Soprano. Johnny Boy is enkele jaren voor de aanvang van de serie overleden, maar hij is een grote invloed geweest in Tony's leven en het is op zijn aandringen dat Tony destijds caporegime geworden is. Ook de "Bada Bing" is een belangrijke setting in "The Sopranos". De Bing is een stripclub in handen van Silvio Dante, consiglieri van Tony. Tony heeft ook hier een kantoor (met biljarttafel). Silvio Dante wordt gespeeld door Steven Van Zandt, gitarist uit Bruce Springsteens E-Street Band. Andere kleurrijke figuren uit Tony's New Jersey zijn: Peter Paul "Paulie Walnuts" Gualtieri (Sirico), caporegime; Christopher "Chrissy" Moltisanti (Imperioli), neef van zowel Tony als Carmela en later caporegime en Salvatore "Big Pussy" Bonpensiero (Pastore).

De ongewone combinatie van harde misdaadscènes en soap-achtige elementen maken The Sopranos tot een onconventionele televisieserie. De spitsvondige, regelmatig humoristische, dialogen en bloemrijk taalgebruik, vaak doorspekt met Italiaanse woorden, dragen ook in grote mate bij aan het succes van de serie. Daarnaast prijzen kenners het realiteitsgehalte van de serie, zoals de relatie tussen Tony en zijn psychiater en de schets van de hedendaagse maffia.

Ander opvallend aspect is het openlijke bloot en het grove (maar realistische) taalgebruik in de serie. Dat is een gevolg van het gegeven dat HBO als betaalzender niet hoeft te voldoen aan de voor ‘open’ Amerikaanse televisienetten geldende regels op dit terrein. Fans van het maffia-genre zullen geregeld verwijzingen naar films zoals The Godfather, herkennen. Ook de maffia-film Goodfellas neemt een aparte plek in in de serie. Diverse Sopranos-acteurs acteerden in deze film, bovendien lijkt een aantal passages uit deze film letterlijk te zijn overgenomen in The Sopranos.

Schrijver-regisseur van de serie is David Chase. Hij groeide, net zoals veel van de acteurs in de Sopranos, op in het Italiaans-Amerikaans milieu van New Jersey.