Neil Cross werd in 1969 geboren in Bristol. Hij studeerde Engels en theologie aan de Universiteit van Leeds en na zijn studies ging hij aan de slag als boekenschrijver. Zijn eerste boek, de misdaadroman Mr. Inbetween, verscheen in 1998 en deze werd in 2001 verfilmd. In de jaren die volgden schreef hij meer boeken.
In 2006 kwam Cross voor het eerst in aanraking met televisie toen hij een aflevering van het vijfde seizoen van de BBC-spionageserie Spooks schreef. Vervolgens werd hij hoofdschrijver voor het zesde en het zevende seizoen van deze serie. Vooral seizoen zeven kon op ontzettend veel lof rekenen en wordt vaak aangehaald als het beste Spooks-seizoen ooit gemaakt.
Zijn volgende werk is uiteraard zijn bekendste: Luther. Al sinds de eerste aflevering uit 2010 zitten fans aan de buis gekluisterd om Idris Elba te zien schitteren als één van de meest intense detectives op televisie. De afleveringen worden gekenmerkt door veel actie, vlotte dialogen, een hoog verteltempo en veel psychologische diepgang. Tussen 2010 en 2019 zijn er 20 afleveringen gemaakt verdeeld over vijf korte seizoenen. Speciaal voor Luther haalde Cross talent voor boeken schrijven weer aan en in 2011 verscheen de roman Luther: The Calling. Hierin wordt meer uitgeweid over de zaak die John Luther aan het begin van de allereerste aflevering oplost. Het laatste hoofdstuk van het boek sluit naadloos aan op de eerste scène van de serie. Ik heb dit boek zelf ook gelezen en ik kan het enorm aanraden aan alle Luther-fans.
Hoewel Luther zijn prestigeproject was, deed Cross er nog andere schrijfprojecten naast. In 2010 schreef hij het script voor de korte televisiefilm Whistle and I’ll Come To You. Dit is een bewerking van een klassiek griezelverhaal en is onderdeel van een langlopende reeks televisiefilms die de BBC bijna jaarlijks rond kerstmis uitzendt onder de noemer Ghost Stories for Christmas. Ook schreef hij een aantal afleveringen voor het zevende seizoen van Doctor Who (2013).
In 2014 maakte hij voor NBC de serie Crossbones (Hihi! Cross! Crossbones!), over het leven van de beruchte piraat Zwartbaard met John Malkovich in de hoofdrol. Helaas werd de serie niet zo goed ontvangen en ook de kijkcijfers vielen tegen. Er werden veel vergelijkingen gemaakt met Black Sails en die serie trok in die vergelijkingen vaak aan het langste eind. Nog voor de finale te zien was liet NBC al weten dat er geen tweede seizoen zou komen.
Een andere serie van Cross die geen lang leven beschoren was, was Hard Sun uit 2018. Deze serie volgde twee detectives in een tijdperk waarin wetenschappers wereldkundig hebben gemaakt dat de aarde binnen vijf jaar onbewoonbaar zal worden en dat de mensheid spoedig zal uitsterven. Ik heb deze serie gezien, en hoewel de serie wat gebreken vertoonde, was het een ontzettend vermakelijke serie die interessante vragen stelde. Toch jammer dat er nooit een tweede seizoen is gekomen.
Ook nadat Luther was gestopt bleef Neil Cross televisie maken. In 2020 schreef hij voor ITV de thrillerserie The Sister, waarin een doodgewone man iemand uit zijn verleden tegenkomt en zijn leven overhoop wordt gegooid. Ook was hij showrunner van de Apple TV+-serie The Mosquito Coast, die tussen 2021 en 2023 liep. Deze serie is een bewerking van het gelijknamige boek van Paul Theroux en vertelt over een uitvinder die samen met zijn gezin naar Latijns-Amerika vlucht wanneer de Amerikaanse overheid achter hem aan zit.
Ondanks dat de serie Luther in 2019 beëindigd is, was het al snel duidelijk dat we nog niet van John Luther af zijn. Vanaf morgen (10 maart) kunnen we Elba nog een keer zien als Luther in de film The Fallen Sun. Ik heb er zin in!
