Mede door het doorzettingsvermogen van Fairstein belandden de jongens tot twaalf jaar achter de tralies. Maar de vijf jongens waren zelfs niet eens in de buurt toen de verkrachting plaatsvond. En toch werden de tieners, die op dat moment tussen de 14 en 16 jaar oud waren, door de politie - zonder enig bewijs - vrijwel direct tot verdachten bestempeld, en vervolgens net zo lang verhoord en gemanipuleerd tot ze bekenden. Hun bekentenissen waren onsamenhangend en ongeloofwaardig en hadden in een eerlijke wereld nooit toelaatbaar mogen zijn. Maar in de Verenigde Staten is de wereld niet eerlijk voor jongens met een zwarte of bruine huidskleur.
Vele jaren later worden ze alsnog vrijgesproken, maar volgens kijkers van over de hele wereld heeft de voormalig officier van justitie onherstelbare schade aangericht. Er zijn sinds de serie When They See Us op 31 mei bij Netflix verscheen al diverse petities tegen haar gestart en er wordt opgeroepen tot een boycot van al haar boeken, waarmee ze miljoenen dollars verdiende.
Het komt vaak voor dat zorgvuldig gemaakte series, gebaseerd op echte feiten, veel indruk maken op televisiekijkers. Maar When They See Us overtreft op dit gebied alles. Het publiek vindt het pijnlijk om naar de serie te kijken en zelfs de maker Ava DuVernay waarschuwt dat je door de intense kijkervaring het beste pauzes tussen de afleveringen kunt nemen.
De trailer van When They See Us is al bijna 3 miljoen keer bekeken op YouTube
Toch roepen de hevige reacties op de serie ook vragen op. Waarom werden de zaak en bijbehorende aanklager niet eerder publiekelijk veroordeeld? In 2002 werd al duidelijk dat de Central Park Five onschuldig waren. Toen bekende Matias Reyes, een veroordeeld verkrachter en moordenaar, namelijk dat hij de persoon was die Trisha Meili in 1989 aanviel. Het gevonden dna kwam eveneens overeen met dat van hem. Ook kregen de vijf in 2014 al een schadevergoeding van 40 miljoen dollar van de stad New York.
De situatie bevestigt dat goed gemaakte series grote impact kunnen hebben op kijkers als het gaat om thema’s als racisme, rechterlijke dwaling, machtsmisbruik én Donald Trump. Want Trump plaatste destijds een grote advertentie waarin hij opriep de vijf zwarte tienerjongens de doodstraf te geven. Hij had geen idee dat ze uiteindelijk volstrekt onschuldig bleken.
Ava DuVernay heeft met When They See Us een briljante serie gemaakt die alle lof verdient. Netflix gaf recent een preview vrij voor de special Oprah Winfrey Presents When They See Us Now. Daarin interviewt Oprah Winfrey de vijf jongeren, die nu dus 30 jaar ouder zijn, over wat de serie in hun levens teweeg heeft gebracht. Ook regisseur Ava DuVernay is bij het gesprek aanwezig.
Zie ook de recensie over de eerste aflevering van When They See Us, geschreven door Wichita van Rijkom.
Bronnen: VPRO/NOS/AD
