Waarom een 23-jarige niet naar StartUp kijkt

De NPO begint een kwalitatief onderzoek naar de teleurstellende kijkcijfers van BNN’s meest recente serie StartUp, zo bericht de Volkskrant op 15 januari. De serie, gericht op jongeren, is dagelijks te zien op het oude tijdsslot van De Wereld Draait Door. Met gemiddeld 65.000 kijkers is de serie over jonge ondernemers niet het succes dat de omroep hoopte. Hoe kan dit? Om de onderzoekers een handje te helpen doe ik een hoogst subjectieve duit in het zakje.

Trailer
Als 23-jarige student die op het punt staat af te studeren reken ik mezelf tot de doelgroep van StartUp. Hoewel ik televisie vooral gebruik voor Netflix en het afspelen van Amerikaanse TV series wist de marketing van StartUp mij wel te bereiken. Nederlandse TV series trekken me eigenlijk al jaren niet, maar met Feuten weet BNN mij wel te boeien. StartUp heeft op papier ook niet zo veel tegen. “Een groep jongeren proberen het te redden als zelfstandig ondernemers in een slechte economie.” Althans, ik gok dat dit de premisse is. Aan de trailer is het namelijk niet te zien. Met een pakkend muziekje en HD slow-motion beelden is de 30-seconden trailer lekker modern en dramatisch. Het roept herinneringen op aan teasers van Amerikaanse kabelseries. Vaag, maar symbolisch. Helaas mondt de trailer niet uit in een twist die uitlegt waar de serie over gaat. Een paar soundbites informeren over de hoogst dramatische situaties die zullen plaatsvinden maar over jonge ondernemers wordt geen woord gerept. Waarom rent iemand hard richting een blij koppel? Waarom zijn ze allemaal in dezelfde bouwval? Wat zeggen ze eigenlijk? De beelden zijn onlogisch en weinig verhullend en dus blijft de symboliek achterwege en is het gewoon vaag.

Format
Persoonlijk heb ik wel een voorkeur voor drama, dus de betekenisvolle blik tussen de man en de vrouw op de trap en het meisje dat omkijkt nadat een jongen een andere probeert tegen te houden werken wel bij mij. Wat me afstoot is het idee dat ik dagelijks wat dan ook moet bijhouden. Dit is 2014. In mijn vriendenkring ken ik niemand die dagelijks voor wat dan ook nog gaat klaar zitten. Mijn ouders gaan zitten voor het nieuws en mijn tante kijkt nog GTST, maar dat is niet de doelgroep van StartUp. Mijn vrienden en ik downloaden alsof het nooit meer beschikbaar is. We kijken op momenten dat we zelf willen. Belangrijker: we kijken wekelijkse series. Een aflevering van Game of Thrones wordt zo snel mogelijk bekeken. Een aflevering van Community (de personages zijn onlangs afgestudeerd…) wordt af en toe vergeten, maar op tijd ingehaald voordat de nieuwe komt. Vijf afleveringen per week inhalen is echter te veel. Dat is honderd minuten aan beeldmateriaal. Elke week. Het moet wel heel leuk zijn wil je dat bijhouden. Laat staan op live-televisie. Dat klinkt hard, maar ik kijk zo’n twintig series per week. Erg selectief ben ik niet met mijn vrije tijd. StartUp had een betere kans bij me gehad als het een half uur is per week, zoals Feuten. Dan nog is dit een tijd dat mijn generatie niet meer live kijkt. Series die zich richten op mijn doelgroep doen er beter aan om te mikken op een online leven. De stream-series van Netflix heb ik wel gezien. Het einde van Feuten seizoen drie nog niet, omdat het van internet is gehaald om DVD verkopen te stimuleren.

Weer een serie...
Dan zijn er nog de vooroordelen. Het is ontzettend oneerlijk, maar Nederlandse series moeten bij mij tien keer harder hun best doen wil ik ze blijven kijken. Charlie, Dokter Robert en Penoza wisten me wel te interesseren. In geen enkel geval ben ik echter verder gekomen dan aflevering twee. Waarom? Het gaat te langzaam. Het plot wordt in de eerste aflevering zo duidelijk gemaakt dat ik alles van ver zie aankomen. Bloedverwanten maakt zich daar ook schuldig aan, maar dat is tenminste zelfbewust soaperig en is daarom alleen vermakelijker. Als het niet het format van vijf dagen per week is dat me tegenhoudt om StartUp te kijken, dan is het wel het ogenschijnlijke gebrek aan innovatie. Een concept over dramatische jongeren met intriges is het tegenovergestelde van origineel. De trailer suggereert niets dat ik niet al honderd keer heb gezien. Er is geen haar op mijn hoofd die het overweegt om wekelijks honderd minuten te besteden aan een serie over niets.

Bij elke trailer of poster van een serie stel ik mezelf, onbewust of niet, de vraag ‘Waarom moet ik dit gaan kijken?’ Bij StartUp vermoed ik dat er heel veel dramatische conflicten zijn tussen jongens en meisjes. Ik zag een femme fatale die vast liegt en bedriegt. Een interraciale liefde die daar vast problemen door ondervindt. Een man die de hand van zijn vriendin loslaat als een vrouw langs loopt… kan het overspel zijn? Natuurlijk is het overspel. Natuurlijk liegt die dame in het rood. Natuurlijk is er een conflict tussen het blanke meisje en de donkere jongen. Want deze serie komt uit de jaren ’50 toen die verhaallijnen nog interessant waren. Dit is een tijd dat HBO met Girls en Looking rauwe portretten maakt van jonge mensen, dat een meth-dealer sympathiek is en een relatie tussen een lekkere latina en Al Bundy oprecht en grappig is. StartUp klinkt als de zoveelste serie die de uitgekauwde verhaallijntjes braaf volgt.

Jongeren anno nu
Afkraken is makkelijk, maar een serie produceren is een hels karwei. Serieus, met alle obstakels die in de weg staan tussen een idee en een serie op televisie is het een wonder dat Nederland steeds meer dramaseries maakt. StartUp is iemands kindje en ik geloof dat het team er achter oprecht een frisse, nieuwe serie wilde maken. Nogmaals, het plot van jonge ondernemers die zelfstandig willen zijn klinkt boeiend. Dit is een bar slechte economie en zoals Hannah Horvath zo pijnlijk duidelijk maakt: jonge mensen zijn radeloos. Afstuderen betekent werkloos zijn: krampachtig een baan accepteren die of onder je niveau ligt of totaal niet met je interesses te maken heeft. Deze generatie voelt zich gerechtigd om banen te krijgen die leuk zijn en passen bij persoonlijkheden. Natuurlijk willen we onze eigen zaak beginnen en de nieuwe Mark Zuckerberg worden. Zo werkt het alleen niet. In plaats van dat de marketing van StartUp inhaakt op de twijfels en confrontatie van deze tijd, suggereert het dat een start-up beginnen vooral met relaties en intriges samengaat. Het doet me denken aan Onderweg Naar Morgen, nadat BNN het omtoverde. Realiteit met een roze bril er over. Die behoefte wordt al vervuld met GTST. Een dramaserie over jongeren heeft dat niet nodig.

Disclaimer: Dit is een opiniebericht. Het is super subjectief en niet journalistiek informatief. Ik heb wel stage gelopen bij een Nederlands productiebedrijf en heb zelf gezien hoe moeilijk het is om een serie van de grond te krijgen. Mijn afstudeerscriptie onderzocht wat jongeren waarderen aan series gericht op hun eigen doelgroep. Een haalbaar financieel model voor online series in Nederland er nog niet is. Ik heb er bewust voor gekozen om geen afleveringen van de serie te kijken zodat ik kan oordelen zoals vele potentiële kijkers dat hebben gedaan. Ik ben geen producent, noch heb ik de benodigde kwaliteiten om een serie te maken. Het is puur bedoeld als antwoord op de vraag waarom ik niet naar StartUp kijk.