Wir sehen uns bei Weihnachten in Berlin! Met deze gevleugelde uitspraak nemen vijf vrienden afscheid van elkaar in 1941. De plicht roept. Zoals ook bij de aanvang van de Eerste Wereldoorlog verwachtte men een kortdurende oorlog. We volgen de levens van de broers Wilhelm en Friedhelm, Viktor, Charlotte (Charly) en Greta. Zij zijn van kinds af aan bevriend. Charlotte wordt verpleegster bij het oostfront. Viktor is Joods, hij weet te ontsnappen uit een wagon op weg naar een concentratiekamp en beland bij een groep Poolse partizanen. Greta is zangeres, zij blijft het langst in Berlijn en uit de ellende. Tot ze een optreden geeft aan Duitse soldaten aan het front, één dag voor de Slag om Koersk. Wilhelm is als officier nog het meest gedisciplineerd. Hij loopt in het oostfront tegen zoveel trauma’s op dat hij deserteert. Zijn jongere broer Friedhelm heeft als eerste door in welke ellende ze terecht zijn gekomen in Rusland. De verhaallijnen zijn fascinerend, confronterend en ontroerend. We zien de ontwikkelingen vanuit Duits perspectief. Het zinloos door moeten vechten terwijl de oorlog allang was verloren, de inzet van twaalfjarige soldaten. Duitse opgelegde discipline. De serie schetst een realistisch beeld van de verschrikkingen. Er is duidelijk kosten noch moeite gespaard. De cinematografie en het scenario zijn verbluffend goed. De acteurs leveren stuk voor stuk een indrukwekkende presentatie. Unsere Mütter, unsere Väter is niet alleen een pareltje, het is een geschiedkundig document en zou verplichte kost moeten zijn op het middelbare onderwijs. Ik ben geboren en getogen in Renkum en woon nu al ruim 30 jaar in Heelsum. Letterlijk op steenworp afstand van het droppings gebied van de Airborne Division gedurende de slag om Arnhem. De Tweede Wereldoorlog heeft altijd een belangrijke rol gespeeld in deze streek. En nog steeds, getuige de vele herdenkingen in september, de Airborne wandeltocht, het leggen van bloemen door schoolkinderen bij de graven van geallieerde soldaten op het Airborne kerkhof in Oosterbeek. Het doet me goed dat de herdenkingen springlevend zijn hier. Daar staat tegenover dat er helaas sprake is van uitholling van de Nationale Dodenherdenking op 4 mei. Ook het onderwijs over de Tweede Wereldoorlog en met name de holocaust is niet meer zoals ik die heb gehad in mijn jeugd. Dat is niet alleen verwerpelijk, het is ronduit bedreigend.
Het is toch werkelijk ongelooflijk dat zich op ons continent in Oekraïne wederom een gruwelijke klassieke oorlog afspeelt. Wij mensen voelen ons, met onze intelligentie en vindingrijkheid, verheven boven de dieren. Verdienen wij deze status eigenlijk wel? In Star Trek wordt een wereld geschetst waar geen sprake meer is van oorlogen. Ook is er geen hongersnood meer dankzij technologische ontwikkelingen. De mensheid is geëvolueerd. Ik vrees dat het sciencefiction blijft.
Hoe dan ook. De serie heeft mij niet onberoerd gelaten.
Unsere Mütter, unsere Väter is te zien op YouTube via het kanaal 2dewwdoc.
