When They See Us - Eerste aflevering

Op 19 april 1989 vindt een vreselijke misdaad plaats in Central Park, New York. Al joggend door het park wordt Trisha Meili aangevallen, verkracht en voor dood achtergelaten. Hoewel dit waargebeurde verhaal destijds groots nieuws was hoorde ik er pas van toen ik research deed naar deze Netflix miniserie. Misschien heeft dit te maken met het feit dat ik pas na die tijd geboren ben, maar het verhaal vond ik in ieder geval intrigerend genoeg om te willen bekijken. In When They See Us zien we verspreid over vier afleveringen hoe een groep jonge jongens er door de politie wordt ingeluisd om een bekentenis af te leggen. Zij kennen elkaar en het slachtoffer niet maar worden vanwege (ogenschijnlijke) racistische motieven in een situatie gebracht die hartverscheurend is.

Al gauw lijkt het dan ook voor de meesten niet meer te gaan om de waarheid maar het vinden van een zondebok voor dit gruwelijke misdrijf.

Harlem kent slechte delen, getergd door een lange geschiedenis met bendes en criminaliteit, ook wel ‘the projects’ genoemd. Vijf jongens uit deze omgeving bevinden zich op de bewuste datum op de verkeerde plek op het verkeerde moment. Er vinden opstootjes plaats tussen latino en zwarte bendes die zich verzamelen in Central Park. Uit nieuwsgierigheid komen de tieners Kevin Richardson (Asante Blackk), Antron McCray (Caleel Harris, Castle Rock), Yusef Salaam (Ethan Herisse), Korey Wise (Jharrel Jerome, Mr. Mercedes) en Raymond Santana (Marquis Rodriguez) allen uit bij de plek waar de oproer plaatsvindt. Wanneer de politie wordt gebeld wegens onderlinge gevechten en vandalisme slaat iedereen op de vlucht en bevinden de jongens zich ineens middenin een levensgevaarlijke situatie. Met geweld worden willekeurige jongeren opgepakt en uiteindelijk belanden ze allemaal in de cel, niet wetende dat er achter de schermen een grote zaak tegen hen wordt opgebouwd.

Met alle racisme en discriminatie die er wereldwijd plaatsvindt op het moment is When They See Us relevanter dan ooit. In Amerika komt de groepering Black Lives Matters tegenwoordig op voor dit soort onrecht, maar het blijft nog altijd erg lastig om etnische profilering tegen te gaan. Het verhaal van de jongens uit deze serie is daar een goed voorbeeld van, want wat moet je doen als je niet de middelen hebt om je te verdedigen en in een hoek gedreven wordt? Tijdens het kijken naar de eerste aflevering gingen er heel wat emoties door mij heen. Van woede en verdriet tot onmacht en teleurstelling, het is nauwelijks voor te stellen wat deze jongeren en families hebben meegemaakt destijds. Nadat de aflevering was afgelopen had ik dan ook even nodig om m’n gedachten op een rijtje te zetten. In eerste instantie zat ik gewoon in stilte naar het beeld te staren, simpelweg vanwege de heftigheid van de scènes die ik zojuist had gezien.

Emotioneel gezien is het verhaal een rollercoaster om naar te kijken, zelfs als je weet hoe het allemaal gaat aflopen.

Moordzaken onder leiding van Nancy Ryan (de Nederlandse Famke Janssen, The Blacklist: Redemption) wil de zaak overnemen, maar nog voor zij hier de kans toe krijgen steekt Linda Fairstein (Felicity Huffman, Desperate Housewives) daar een stokje voor. Zij en haar zedenmisdrijven afdeling kunnen het wel aan en zetten, onder leiding en druk van Fairstein, de stappen in werking om de jongens een voorgekauwd verhaal te laten verklaren. Zelfs wanneer blijkt dat de tijdlijn niet klopt, ouders protesteren en geen van de jongens ook maar iets van het misdrijf lijkt af te weten blijft zij overtuigd van hun schuld. Dit wordt ook weer pijnlijk duidelijk als agenten zelfs de ouders van jongens bedreigen, via smoesjes om de tuin leiden en onder druk zetten om valse getuigenissen af te leggen. De journalisten die zich inmiddels om het politiebureau hebben verzameld zijn aasgieren. Al gauw lijkt het dan ook voor de meesten niet meer te gaan om de waarheid maar het vinden van een zondebok voor dit gruwelijke misdrijf.

Waargebeurde verhalen zijn altijd extra intens om te kijken omdat je weet dat je een deel van het echte leven van iemand ziet. Door de manier waarop deze serie in beeld is gebracht en het ijzersterke acteerwerk van de gehele cast is dit bij When They See Us niet anders. Het verhaal grijpt je aan en kijkt weg als een film. Met afleveringen van één uur tot bijna anderhalf uur per stuk zijn het lange episodes die samen een verslag geven van een tijdsperiode van ruim 25 jaar. Inmiddels is bekend geworden dat Oprah Winfrey in samenwerking met Netflix binnenkort ook nog een special zal uitbrengen. Hierin zullen zowel de volwassen- en kindacteurs aan het woord komen, als de echte ‘Central Park Five’ waarop de serie gebaseerd is. Emotioneel gezien is het verhaal een rollercoaster om naar te kijken, zelfs als je weet hoe het allemaal gaat aflopen. Toch kan ik niet wachten de rest te zien en wil ik al deze emoties doormaken om het allemaal goed te kunnen begrijpen.