Stateless - Seizoen 1

Hoe belandt een witte, bevoorrechte vrouw in een asielzoekerscentrum? Dat is het uitgangspunt van de Australische miniserie Stateless, die werd geproduceerd door Cate Blanchett en nu te zien is op Netflix. Het is een bizar, waargebeurd verhaal over een vrijgevochten vrouw, Sofie, die zich bij een sekte voegt. Daaruit wordt ze verstoten, nadat ze seksueel is misbruikt. Ze wordt ook gediagnosticeerd met schizofrenie, maar weigert behandeling en ontsnapt uit een inrichting. De politie die haar een tijdje later oppakt, kan haar identiteit niet vaststellen en omdat ze zich voordoet als een Duitse backpacker (haar ouders komen daarvandaan), wordt ze maandenlang vastgezet in een vreemdelingengevangenis in de woestijn.

De serie is ook volgestopt met andere witte personages, die de kritiek op het hardhandige immigratiebeleid moeten verkopen aan westerse kijkers. Er zitten wel rotte appels tussen de kampbewakers, maar die worden ook als mensen van vlees en bloed neergezet. Hun worstelingen, botsingen met collega’s en moeilijke familiebanden worden goed uitgediept. Nu zien we ook de verstandsverhouding tussen de vluchtelingen en de hereniging met familieleden, of juist het verlies van dierbaren maar het blijft grotendeels gissen naar hun diepere gevoelens. Daardoor zijn ze vooral het kleurrijke decor in de grote Sofie-show.

Yvonne Strahovski (The Handmaid’s Tale) speelt Sofie, die haar weg probeert te vinden tussen de échte vluchtelingen, vol overgave. De makers slaan de plank echter mis door haar zoektocht naar houvast en identiteit te spiegelen aan de strijd van asielzoekers uit Iran, Irak en Afghanistan die hoopten op een veiliger bestaan in Australië maar daar wegrotten in barakken. Sofie heeft reële problemen, maar haar hallucinaties krijgen op den duur zo de overhand dat ze gaan storen, vooral als ze zich in een musical van de sekte waant. Dat de andere kampgenoten daar al jaren vastzitten, zonder enige duidelijkheid over hun toekomst, wordt haast bijzaak.



Kijkers die vooral geïnteresseerd zijn in Sofie’s merkwaardige levensverhaal (die in het echt Cornelia Rau heet), zullen Stateless een meeslepende miniserie vinden. Een serie die laat zien hoe een verkeerd begrepen, geestesziek persoon kan afglijden in de maatschappij. De misverstanden en conflicten volgen elkaar in rap tempo op, waardoor je zes afleveringen geboeid blijft. Maar dan komt de aftiteling, waarin staat dat er wereldwijd 70 miljoen mensen op de vlucht zijn, de helft is nog kind. Ook staat er dat de serie echte verhalen vertelt uit Australische opvangkampen. Na afloop blijf ik dus vooral zitten met vragen over al die levens, niet over Sofie.

Je voelt wel dat de makers het hart op de goede plek hebben en dat ze kijkers willen confronteren met de gewelddadige excessen in afgelegen Australische detentiecentra. Mensen zijn daar niets meer dan termieten op een zandhoop. Stateless gaat echter vooral over de witte redders van wanhopige vluchtelingen en die focus is in deze migratie-kritische tijden nogal toondoof.