Rampvlucht - Eerste aflevering

Op 4 oktober 1992 stortte een vrachtvliegtuig van El Al neer in de Amsterdamse Bijlmermeer. Een ramp die velen nog helder voor de geest staat.

Zelf zat ik in het laatste jaar van de basisschool en het maakte destijds een diepe indruk. Het was voor mij misschien wel voor het eerst dat er zich een ramp zo dichtbij voltrok. Nadat de eerste schok voorbij was, begonnen de verhalen over wat er gebeurd was. En die wezen niet altijd dezelfde kant op aangezien er meerdere theorieën de ronde deden. Rampvlucht gaat hier verder op in. Zoals aan het begin van de serie ook wordt aangegeven is deze serie een gedramatiseerde versie van de Bijlmerramp, waarin fictie en non-fictie door elkaar heen lopen.

Een ramp die wat mij betreft indrukwekkend in beeld is gebracht door een combinatie van oude beelden en nieuw gefilmd materiaal die door elkaar heen worden gebruikt.

In de eerste aflevering maken we kort kennis met een aantal inwoners uit de Bijlmermeer en werknemers van Schiphol en El Al voordat de ramp zich voltrekt. Een ramp die wat mij betreft indrukwekkend in beeld is gebracht door een combinatie van oude beelden en nieuw gefilmd materiaal die door elkaar heen worden gebruikt. Het verschil is goed genoeg te zien, maar vult elkaar uitstekend aan. Het zijn de oude beelden die met name indruk weten te maken, terwijl het nieuwe ervoor zorgt dat het verhaal door blijft lopen en verder invulling krijgt.

Het grootste gedeelte van de eerste aflevering gaat over de eerste uren en dagen nadat het vliegtuig is neergestort. Zo zien we de hulpverleners, die veelal nog nooit een ramp van dergelijke omvang hebben meegemaakt, en Asha (Joy Delima, Dirty Lines) - één van de overlevende van de ramp - die in de getroffen flat aanwezig was toen het vliegtuig neerstortte. Met haar medische achtergrond probeert zij haar steentje bij te dragen, maar tegelijkertijd moet zij het verlies van haar vriend en beste vrienden een plek zien te geven. Maar ook zien we journalist Vincent Dekker (Thomas Hoppener, Joardy Season) die direct het idee heeft dat er meer speelt dan men laat blijken en daar bovenop zit. Ook zijn concurrent Pierre Heijboer (Yorick van Wageningen, The Letter for the King) zit echter boven op het verhaal.

De tijdsgeest wordt daarbij goed en duidelijk in beeld gebracht.

En daarin zien we direct welke richting men op wil met de serie. De brandweerlieden die in het rampgebied een vreemde stof vinden, de stress op het vliegveld om de juiste documentatie op orde te krijgen en de overheid die zo snel mogelijk duidelijk wil maken dat alles volgens de juiste procedures gegaan is, zonder dat er gedegen onderzoek naar is gedaan. Vincent laat dit niet los en brengt via de krant Trouw na zijn onderzoek zijn bevindingen naar buiten, iets wat hem niet in dank wordt afgenomen door de verschillende instanties.

De tijdsgeest wordt daarbij goed en duidelijk in beeld gebracht. Uiteraard is er de kleding- en haardracht uit die tijd, de walkman op straat en het cassettebandje in de auto, maar het is met name goed om te zien dat het na de eerste aflevering direct duidelijk wordt wat voor beeld men destijds had van de Bijlmermeer en haar inwoners. Zo worden de mensen op huidskleur verdeeld over de bussen nadat de ramp zich heeft voltrokken, is men erg opgelucht dat het vliegtuig niet in het centrum is neergestort en worden er wat vooroordelen uitgesproken over het aantal illegalen dat in de flats zouden wonen.

Zoals gezegd is Rampvlucht een gedramatiseerde versie van de Bijlmerramp, maar wel eentje waarin de verschillende theorieën die er destijds (en nu nog steeds) de ronde deden in naar voren komen. Het schetst daarmee één van de mogelijke scenario’s. Ik herken de wereld zoals die destijds was. De harde realiteit over het wereldbeeld destijds en hetgeen er zich afspeelde wordt daarbij niet geschuwd. De combinatie van de beelden uit het archief samen met de verzonnen elementen werkt goed en zorgt ervoor dat het geheel spannend blijft en dat ik uitkijk naar de resterende afleveringen.