Monster - Seizoen 1

Een pakkende titel voor een verhaal verzinnen is vakwerk, zeker als je ervan uitgaat dat die titel ook als vlag moet dienen die de lading dekt. In dat opzicht heeft het productieteam van de Noorse serie ‘Monster’ geen best werk geleverd, want monsters komen in dit verhaal niet voor. Misschien was ‘The Maze’ een betere titel geweest. ‘Maze’ is het Engelse woord voor doolhof of dwaaltuin, een stelsel van paden die langs omwegen naar het doel leiden. Niet alleen komt de maze als afbeelding meerdere keren in de zeven afleveringen die de serie telt voor, ze is ook een prima metafoor voor de zoektocht van hoofdpersoon Hedda Hersoug (Ingvild Holthe Bygdnes) naar de toedracht van haar moeders dood, vele jaren geleden.

Hedda is in dienst bij de politie van Oslo en heeft even genoeg van het hectische leven dat bij haar functie hoort. Daarom heeft ze overplaatsing aangevraagd naar een gebied waarin politiewerk minder om het lijf heeft. Of lijkt te hebben, maar daarover straks meer. Niet toevallig komt ze terecht in de kleine gemeenschap waar ze geboren en getogen is, ergens in de verlaten uitgestrektheid van Noord-Noorwegen. Rust is haar daar echter niet gegund, want ze is nog maar net gearriveerd of er wordt een afschuwelijke moord gepleegd. De plaatselijke politiechef, Ed Arvola (Bjorn Sondquist), heeft met dit soort misdrijven weinig ervaring en vooral geen zin in gedoe en daarom geeft hij Hedda de leiding over het onderzoek. Ondanks dat zij nooit bij de recherche heeft gewerkt.

Lang staat zij er echter niet alleen voor, want als er ook een tweede tiener wordt vermoord, stuurt ‘Oslo’ twee ervaren speurders om het onderzoek van haar over te nemen. Dat loopt echter heel anders dan bedoeld, want de mannen zijn nog maar net gearriveerd of een van hen wordt in zijn auto doodgeschoten. De kleine gemeenschap heeft blijkbaar geheimen die koste wat het kost geheim moeten blijven.

En dat blijken er heel wat te zijn. De dorpsgemeenschap blijkt er een te zijn van het type horen-zien-soms meedoen-en-verder-vooral-zwijgen. Veel vertier is er niet, nooit geweest ook, en daarom zoeken de bewoners het in stiekeme buitenechtelijke relaties, die vervolgens buitenechtelijke kinderen opleveren. Er is een drugslab dat grootschalig produceert voor klanten van elders en enkele kilometers buiten het dorp woont een religieuze sekte waar dingen gebeuren waarvan de buitenwereld niet meer dan een flauw vermoeden heeft. Tot er in de omgeving een massagraf wordt ontdekt met menselijke overblijfselen van honderden tot nog geen tien jaar oud; een verband met de sekte lijkt logisch. Al met al is het meer dan Hedda ooit heeft kunnen vermoeden. Hoewel, dat de verdwijning van haar moeder meer om het lijf had dan het verhaal dat haar vader erover vertelde – ze zou met een andere man vertrokken zijn – vermoedde ze al. En dat vermoeden wordt nu bevestigd.

Steeds meer gaat het zoeken naar de moordenaar van de twee jonge mensen en de politieman lijken op het afpellen van een ui: schil na schil wordt duidelijker wat zich tientallen jaren geleden in de kleine, gesloten gemeenschap heeft afgespeeld. De moord op Tyra Lund en haar vriend blijkt te wortelen in een verleden dat iedereen het liefst wil vergeten omdat iedereen wel ergens medeplichtig aan is. De moordenaar wordt uiteindelijk gevonden en Hedda’s vragen worden beantwoord, maar als de rook van de laatste schermutselingen is opgetrokken, beseffen de bewoners dat de werkelijkheid nooit meer hetzelfde zal zijn.

Monster is een serie die al snel de nodige aandacht trok. Het script werd bekroond met de European Script Award, terwijl de serie als zodanig in de race is voor de Prix Europa. Helemaal vreemd is dat niet, hoewel ik me ook andere prijswinnaars kan voorstellen. Het verhaal is namelijk zo bijzonder niet. De enscenering daarentegen wel. Het landschap waarin een verhaal zich afspeelt wordt nog wel eens wat al te gemakkelijk als zelfstandig personage genoemd, maar deze keer is dat zeker het geval. De enorme verlatenheid van Noord-Noorwegen, waar niets is wat het lijkt, is een voortdurend dreigende aanwezigheid die de thematiek van het verhaal krachtig ondersteunt. Daar staan echter ook wel wat minpuntjes tegenover. Zo blijft Hedda’s verleden bij de politie in Oslo sterk onderbelicht, evenals een logische verklaring voor het opmerkelijke optreden van Joel Dreyer (Jakob Oftebro), die officieel het onderzoek leidt. Als personage komt hij nooit helemaal uit de verf. Eigenlijk vond ik Bjorn Sondquist als Ed Arvola nog het meest overtuigend. Ed is het prototype van de plaatselijke politiechef die weliswaar het recht moet dienen maar tegelijkertijd met huid en haar met de plaatselijke gemeenschap verbonden is. Corrupt kun je hem niet noemen, maar van belangenverstrengeling is toch minstens wel sprake en het besef daarvan brengt Sondquist met minimale middelen, mimiek met name, op indrukwekkende wijze tot uitdrukking. Dat is best een prijs waard.