Der Überläufer - Seizoen 1

Het zich tijdens de Tweede Wereldoorlog afspelende Der Überläufer (De Overloper) is gebaseerd op het gelijknamige boek van Siegfried Lenz. De laatste tijd is de Duitse cinema aan het terugkeren naar een hoog kwaliteitsniveau. Denk bijvoorbeeld aan Babylon Berlin of het in hetzelfde genre en tijd spelende Ünsere Mütter, Ünsere Väter. Helaas voldoet Der Überläufer niet aan hetzelfde kwaliteitsniveau. Het is een middelmatige televisieserie die vooral te lijden heeft onder een ongeloofwaardig verhaal.

Vooral de uitwerking laat steken vallen. Het verhaal is op papier best interessant. De Duitsers zijn de oorlog aan het verliezen. De twijfel slaat daarom toe. Zeker bij een deel van de militairen die aan het oostfront strijden. Daar vallen immers de meeste slachtoffers. Hoofdpersoon is de Duitse militair Walter Proska (Jannis Niewöhner, Beat). Na verlof keert hij met de trein terug naar het oosten. Tijdens die reis ontmoet hij de Poolse Wanda Zielinski (Malgorzata Mikolajczak, Odwróceni. Ojcowie i córki). Tijdens die reis ontstaat een relatie tussen de twee die tot het einde van de televisieserie belangrijk blijft.



Doordat partizanen een overval op de trein doen komt Walter niet aan bij zijn regiment. Hij komt terecht bij een groep militairen die het spoor moeten bewaken. Dit doen ze vanuit een mistroostige bunker. Er is nog wel hiërarchie in rang en beleving, maar verder is het een losgeslagen bende. De militairen maken er op hun manier het beste van. In hun strijd tegen de partizanen worden er oorlogsmisdaden begaan. Het zorgt ervoor dat de jonge Wolfgang (Sebastian Urzendowsky,

Het echte gevoel ontbreekt.

Babylon Berlin) over wil lopen naar de Russen. Dat, en de liefde voor Wanda, zorgen ervoor dat ook Walter overweegt om over te lopen. Later komen Wolfgang en Walter elkaar nog tegen. Dan blijkt dat het ene slechte regime overgenomen is door een net zo desastreus regime.

Het grootste probleem van Der Überläufer is dat er onvoldoende aandacht is voor de diepere gedachten achter de hoofdrolspelers. Het verhaal wordt verteld in slechts twee delen terwijl het gaat om een intensieve en langere periode. Daardoor worden sleutelmomenten regelmatig slecht uitgewerkt. Het lijken vluchtige passages terwijl de keuzes die gemaakt worden grote gevolgen hebben. Als er meer ruimte was geweest voor de psyche achter de keuzes dan had dit deze televisieserie veel beter gemaakt. Bovendien ontbreekt het Der Überläufer aan dat neerslachtige en hopeloze gevoel dat bijvoorbeeld Der Untergang wel bezit.



De liefdesrelatie tussen Wanda en Walter komt door de haast in het verhaal ongeloofwaardig over. Als kijker wil ik best geloven in liefde op het eerste gezicht. Ook wil ik best meegaan in het verhaal dat je elkaar regelmatig tegenkomt, hoe ongewoon ook de situatie om je heen is. Wat ik wel mis in deze televisieserie is het gevoel van wanhoop en de gruwelijke misdaden die niet alleen door de Duitsers, maar ook door de Russen begaan zijn. Het 'waarom' blijft onderbelicht.

De conclusie is dat Der Überläufer, ondanks de genoemde kritiek, een redelijke televisieserie aflevert. Het ziet er wat betreft beeldvoering en bijvoorbeeld kleding goed uit. Het acteerwerk, waarin iedereen overigens de eigen taal spreekt, is redelijk tot goed. De vraag is of de acteurs niet te veel te lijden hebben onder het matige script. Als het verhaal achter de moeilijke keuzes meer aandacht had gekregen, zoals bijvoorbeeld bij het overlopen van Wolfgang, dan was de televisieserie veel beter geweest. Nu voelt het te vaak aan alsof je slechts op afstand kijkt naar een regelmatig ongeloofwaardig verhaal. Het echte gevoel ontbreekt. Dat is jammer. Zeker omdat we, gezien de voorbeelden in deze recensie, weten dat het zoveel beter kan. Helaas kan ik geen 6- geven waardoor dit seizoen het moet doen met een 5,5.