Black Mirror: Bandersnatch

Geen vijfde seizoen van Black Mirror in 2018. Om het leed te verzachten kwam Netflix gelukkig met een vervanging: een televisiefilm genaamd Bandersnatch. Maar dit was niet zomaar een film; het was een interactieve film. Gedurende het verhaal dwingt Netflix de kijker om keuzes te maken over wat de hoofdpersoon nu gaat doen. Hoewel je meestal ongeveer anderhalf uur bezig bent, is er in totaal vijf uur aan materiaal opgenomen en zijn er een stuk of vijf verschillende eindes. En binnen deze eindes zijn er ook allemaal varianten.

Netflix wil graag experimenteren met interactief kijken. Met een aantal kinderseries hebben ze al op kleine schaal wat gedaan met interactieve afleveringen waarbij je als kijker het einde kan bepalen. Bandersnatch is de eerste grote productie voor volwassenen waar ze dit bij proberen. Als dit een succes is, willen ze het vaker toepassen. Hoewel het in dit geval zeer geslaagd is, weet ik niet of het een houdbare formule is.

Hoewel interactieve televisie in dit specifieke geval goed werkt, denk ik niet dat het een houdbare formule is.

Het verhaal speelt zich af in 1984. Een jonge programmeur genaamd Stefan (Fionn Whitehead) is bezig om een computerspel genaamd Bandersnatch te ontwikkelen. Net als de film is deze game gebaseerd op keuzes maken en het spel kent meerdere eindes. Al in de eerste paar minuten krijg je als kijker een eerste keuze: wat voor ontbijt neem je? Tijdens het verhaal neemt de kijker namens Stefan een aantal beslissingen. Maar geen van deze keuzes zijn helemaal juist; probeer maar het minste van twee kwaden te kiezen. De keuzes die je maakt drijven Stefan namelijk langzaam maar zeker tot waanzin.

Bandersnatch is ontzettend meta. Niet alleen omdat je een interactief avontuur beleeft dat over een interactief avontuur gaat. Op meerdere, onverwachte manieren haakt het verhaal in op dit thema. Je maakt keuzes, maar je twijfelt en deze twijfel over juiste of onjuiste keuzes is een leidend thema op ontzettend veel niveaus. Het is lastig om te omschrijven zonder teveel weg te geven. Bandersnatch moet je ervaren. Je moet je erdoor mee laten nemen. Het is iets wat je fantastisch vindt of helemaal niets, afhankelijk van hoeveel je van Black Mirror en experimentele televisie houdt. Zelf zit ik in het tweede straatje. Het concept is fascinerend en spreekt mij persoonlijk aan. Ook de uitwerking is goed.

Hoewel de acteurs en verhaallijn prima zijn, zijn deze totaal ondergeschikt aan het concept

De cast is klein en dat is prettig. Naast Stefan focust het verhaal zich op een paar belangrijke personages: Stefans collega’s Colin Ritman (Will Poulter, The Maze Runner) en Mohan Thakur (Asim Chaudry, High & Dry), zijn vader (Craig Parkinson, Line of Duty) en zijn psychiater (Alice Lowe, Horrible Histories). Het zijn allemaal prima acteurs; Whitehead weet het verhaal goed te dragen, en de excentrieke ontwikkelaar Colin wordt heerlijk gespeeld door Poulter. Alle acteurs weten de aandacht goed vast te houden met hun spel. Maar toch zijn ze ondergeschikt aan het concept van de film. Hetzelfde geldt voor de verhaallijn zelf. Het is best prima, maar totaal ondergeschikt aan de trucjes die hier toegepast worden.

Ook de regie is zeer strak.Het soort beklemmende muziek dat je altijd in Black Mirror hoort, ondersteunt het geheel en past goed in de stijl. Ook het camerawerk is dik in orde. Regisseur David Slade weet de jaren tachtig waar dit in speelt op treffende wijze tot leven te wekken. Het gemak waarmee je als kijker de keuzes kunt maken wisselt per platform. Zelf heb ik het via een laptop gekeken en dat werkte prima en gestroomlijnd, maar ik heb begrepen dat het niet op elk platform even goed werkt en dat is jammer.

Netflix wil graag experimenteren met dit soort interactieve afleveringen; iets dat ze al met een paar animatieseries gedaan hadden. In het geval van Bandersnatch werkte het ook. Het concept leende zich uitstekend voor een Black Mirror aflevering en met een mooi script van Charlie Brooker, werkt dit erg goed. Juist vanwege de thema’s en verhaallijnen die aan bod komen werkt het concept in dit specifieke geval. Toch denk ik dat dit niet voor elke Black Mirror aflevering zal werken. Laat het vijfde seizoen alsjeblieft een ‘normaal’ seizoen worden zonder dit soort fratsen.